Kentsel dönüşüm, "kentteki sorunlu alanların belirlenip, sağlıklı ve yaşanabilir hale getirilmesi için  yeniden yapma veya sağlıklı hale getirmek için gerekli uygulamaların yapılması" anlamına geliyor. Kısaca kentsel dönüşüm, kentin dokusunu bozan sorunların giderilmesidir diyebiliriz. Kentsel dönüşümle kaçak yapılaşmanın önüne geçilmesi, depreme dayanıklı olmayan, ekonomik ömrünü doldurmuş binaların yeniden yapılarak olası doğal afetler sonucu oluşacak zararların en aza indirilmesi amaçlanıyor.

Kentsel dönüşüm ihtiyacını ortaya çıkaran etmenler şunlardır:

·       Yeni konut yapılması,

·       Doğal afet riski olan bölgelerdeki veya yapısı itibariyle riskli olan binaların yeniden inşası,

·       Zayıf yapılı binaların (özellikle gecekonduların) yapımının engellenmesi,

·       Şehrin modern ve medeni ihtiyaçları karşılayacak hale getirilmesi,

·       Kongre ve finans merkezleri, park ve eğlence alanları inşa edilmesi.

Kentsel dönüşümde riskli alanların iyi belirlenmesi özellikle önem taşıyor. Riskli alan; "zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nın görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan alan"ı ifade ediliyor.

Kentsel dönüşümde, kaçak yapılar (kendi mülkünde olan ama mevzuata aykırı yapılanlar) ve gecekondular (kendi mülkü dışındaki bir arsaya yapılan konutlar) birinci grubu oluşturuyor. İkinci grup ise afet riski altındaki yerleri kapsıyor. Nüfus yoğunluğu nedeniyle yeşil alanı, sosyal donatısı, okulu, otoparkı yetersiz kalan yerler de kentsel dönüşümün hedefini oluşturuyor.

İzmir’de kaçak konut oranının yüzde 70 olduğuna dikkat çekiliyor. Riskli yapı tespitinde ise İzmir, İstanbul’dan sonra ikinci sırada yer alıyor. Bu çerçevede, İzmir'de de kentsel dönüşüm çalışmaları önemini korumaya devam ediyor.

İzmir'de kentsel dönüşüm çalışmaları, iki türde yapılıyor:

1. Kentsel Yenileme Projeleri: Afete maruz bölge ilan edilen, can ve mal güvenliği olmayan alanlarda yapılacak dönüşümü ifade ediyor. Kadifekale, Yeşildere ve Gürçeşme'de yapılan kentsel dönüşüm, bu kapsamda projelendiriliyor. Bu bölgelerdeki yerleşimlerin tahliyesi ve yıkımına, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından başlandı.

2. Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projeleri: Afete maruz bölgeler dışında kalan alanlardaki çalışmaları ifade ediyor. Bu alanlarda yapılması planlanan kentsel dönüşümün, "yerinde dönüşüm" yolu ile yapılması planlanıyor. Yerinde dönüşüm ise, bölge halkının bölgelerinden uzaklaşmadan, şu an bulundukları yerde kalmaları sağlanarak yapılan kentsel dönüşümü ifade ediyor. İzmir'de Bayraklı, Uzundere, Ege Mahallesi, Ballıkuyu, Örnekköy, Aktepe-Emrez Torbalı ve Bayındır, bu kapsama giriyor.